የመጀመሪያው "ቅድመ ታሪክ እንስሳት" ስንሰማ ወደ አእምሯችን የሚመጣው የታወቁት ዳይኖሰርቶች፣ከሚሊዮን አመታት በፊት በምድር ላይ ይኖሩ የነበሩ የተለያየ መጠን ያላቸው ጥንታዊ ቅሪተ አካላት እና የዛሬው ዋና ገፀ-ባህሪያት ናቸው። ብዙ የሳይንስ ልብወለድ ታሪኮች እና ፊልሞች. ይሁን እንጂ እነዚህ ናሙናዎች በፕላኔታችን ላይ መኖራቸውን ብቻ ሳይሆን ዛሬም በተፈጥሮ ውስጥ በሕይወት ሊገኙ የሚችሉ ወይም በዝግመተ ለውጥ ምክንያት የጠፉ ሌሎች ብዙ እንስሳትም እንደነበሩ መጥቀስ አስፈላጊ ነው.
ቅድመ ታሪክ ያለው እንስሳ ምንድነው?
ብዙውን ጊዜ እኛ የምናስበው የቅድመ ታሪክ እንስሳት ስማቸው እንደሚያመለክተው በቅድመ ታሪክ ደረጃ የነበሩ እና አሁን የጠፉ ናቸው። እንደ እውነቱ ከሆነ፣ እኛ ሙሉ በሙሉ አልተሳሳትንም፣ ነገር ግን በሮያል ስፓኒሽ አካዳሚ መዝገበ ቃላት (RAE) የቀረበውን የቅድመ ታሪክ ትርጉም ከተመለከትን፣ ስለእነዚህ እንስሳት ያለን ጽንሰ-ሀሳብ ሰፊ ሊሆን ይችላል። ስለዚህም እንደ ቅድመ ታሪክ እንስሳ ልንቆጥረው እንችላለን በሰው ልጅ ዘመን ውስጥ ከየትኛውም የተፃፈ ሰነድ በፊት የነበረውንእና ዛሬ የምናውቀው ለቅሪተ አካላት ጥናት ምስጋና ይግባውና ቅሪቶች እና አጥንቶች ተገኝተዋል. ይህ ማለት ግን ከፕላኔቷ አመጣጥ ጋር የተነሱት ሁሉም እንስሳት ጠፍተዋል ማለት አይደለም፤ ምክንያቱም ዛሬ ብዙ በጣም ያረጁ ዝርያዎች ስላሉ ለብዙ ዓመታት መኖር ችለዋል።
በአጭሩ ከ3,500 ዓመታት በፊት የተገኙት እንስሳት ቅድመ ታሪክ ያላቸውን እንስሳት ማለት እንችላለን።C በሁለት ቡድን ይከፈላል፡- ቀድሞ የጠፉ እና በህይወት ያሉ። ሁለቱም ዛሬ ያሉት የተለያዩ የእንስሳት ዝርያዎች መገኛ ናቸው።
የቅድመ ታሪክ እንስሳት ባህሪያት
በፕላኔቷ ላይ እግራቸውን ወደ ቀደሙት እንስሳት ብንመለስ ስለማለትም እንደ መጀመሪያዎቹ አሳ እና ስፖንጅዎች ባሉ በውሃ ውስጥ ባሉ አካባቢዎች ብቻ ሳይሆን በመሬት ላይ ለመንቀሳቀስ አራት ጫፎችን ያዳበሩት። እነዚህ አምፊቢያን ናቸው, እሱም ዓሣ የሚመስሉ ባህሪያትን ቀጥሏል. በኋላ, በመሬት አካባቢ ውስጥ የበለጠ ነፃነት የሚፈቅደው የ amniote እንቁላል እድገት, ተሳቢ እንስሳት እና ወፎች ታዩ. ከእነዚህ ሁሉ ቴትራፖዶች መካከል የተወሰኑት
ባህሪያት ነበሩ እና የሚከተሉት ናቸው።
- የእሱ የተለመዱ አባላቶቹ በ5 ክፍል የተዋቀሩ ነበሩ:: ረጅሙ አጥንት ወይም ጭኑ ፣ ሁለት ረዣዥም አጥንቶች (ቲቢያ እና ፋይቡላ) ፣ የካርፓል አጥንቶች (የእጅ አንጓ) ፣ ታርሳልስ (ቁርጭምጭሚት) ፣ ሜታካርፓልስ (ፓልማ) ፣ ሜታታርሳልስ (ተክሎች) እና ጣቶቹን ወይም ጣቶቹን የሚሠሩት ።
- ሙቀትን ማጣት ወይም ማግኘትን የሚጠቅም እንደ ሚዛን ፣ፀጉር ወይም ላባ ያሉ አወቃቀሮችን በማዘጋጀት ከመሬት አከባቢ ጋር ተላምደዋል። በተጨማሪም የሙቀት መቆጣጠሪያን ያተኮሩ እንደ እንቅልፍ መተኛት ያሉ ባህሪያትን አዳብረዋል።
- የእፅዋት እና/ወይም ሥጋ በል ዝርያዎች ብቻቸውን ወይም በጥቅል ማደን ይችሉ ነበር።
- ተዋረዳዊ መዋቅር ነበረው።
በአብዛኞቹ የእንስሳት ቡድኖች ውስጥ
የሕያው ቅድመ ታሪክ እንስሳት
አስቀድመን እንደገለጽነው ከሺህ እና ከሚሊዮን አመታት በፊት የመጀመሪያዎቹ እንስሳት ታይተው ዛሬ ሁሉም አልጠፉም። እነዚህ በፕላኔታችን ላይ ለረጅም ጊዜ ሊቆዩ የቻሉ ቅድመ ታሪክ ያላቸው ዝርያዎችና እንስሳት ናቸው፡
አሊጋተር ኤሊ (ማክሮቼሊስ ተምሚንኪ)
ከዛሬ 66 ሚሊዮን አመት በፊት የታዩት ትልልቅ እና ጥንታዊ የሚሳቡ እንስሳት የአሜሪካ አህጉር ዓይነተኛ እና በዋነኛነት ተለይተው ይታወቃሉ። ከትናንሽ ቀንዶች ጋር የሚመሳሰሉ ከፍታዎች ስላሉት በረድፎች ቅርፊት። በተጨማሪም, ከሌሎቹ የዔሊ ዝርያዎች ይልቅ ትልቅ ጭንቅላት እና ረዥም አፍንጫ አላቸው. 100 ኪሎ ግራም ሊመዝኑ ይችላሉ።
የወይራ ኤሊ ዓሣን በሚመገብበት ንጹህ ውሃ አካባቢ ይኖራል። ይህን ለማድረግ ራሱን ከአልጌዎች መካከል ፈልቅቆ ትንንሽ አሳዎችን ለመሳብ እና ባላሰቡት ጊዜ ይበላቸዋል በሚገርም አንደበቱ እንደ ትል ጫፉ ላይ ያለ ትንበያ ይጠቀማል።
ኢል ሻርክ (ክላሚዶሴላቹስ አንጉኒየስ)
ከኖሩት አንጋፋ ሻርኮች አንዱ ነው ለዚህም ነው በምድር ላይ ከታዩ ጀምሮ በሕይወት ካሉት ቀደምት እንስሳት ዝርዝር ውስጥ አንዱ የሆነው። ስሟ የሚያመለክተው ከኢል ጋር ያለውን ትልቅ መመሳሰል ነው፣ ምንም እንኳን ከነሱ በተለየ መልኩ የጀርባ ክንፍ አለው። የኢል ሻርክ ባህሪው ከእባብ አካል ጋር የሚመሳሰል ረዥም አካል (2-4 ሜትር) እና ጠፍጣፋ ጭንቅላት ያለው በአፍንጫው ፊት ለፊት ነው።
ይህ ትልቅ አሳ የሚኖረው በጥልቅ ባህር ውስጥ ሲሆን በዋናነት የሚመገበው እንደ አንዳንድ አሳ እና ስኩዊድ ያሉ ትናንሽ እንስሳት ነው። ለአካሉ ሞርፎሎጂ ምስጋና ይግባውና አዳኙን ለመያዝ ከፍተኛ ፍጥነት ሊደርስ ይችላል, ይህም በነጭ እና በሚያብረቀርቁ ጥርሶች የተወደደ ነው, ይህም ለትንንሽ ዓሣዎች ማራኪ ሆኖ ያገለግላል. በነገራችን ላይ ከ300 በላይ ጥርሶች እንዳሉት ያውቃሉ?
ቅድመ ታሪክ የሆኑ የባህር ውስጥ እንስሳትን ማወቅ ከፈለጉ ይህ ሌላ መጣጥፍ እንዳያመልጥዎ።
ፔሊካን (ፔሌካነስ spp.)
ከ30 ሚሊዮን አመት በፊት የወጣ ሲሆንትልቅ የውሃ ውስጥ ወፍ ነው።ምንም እንኳን ወንዶቹ ከሴቶቹ በሴንቲሜትር ቢበልጡም። ምግብ የሚያከማችበት "የጓሮ ቦርሳ" ባለው ትልቅ ምንቃር ይታወቃል። ላባው የተለያዩ ቀለሞችን ሊይዝ ይችላል, ነገር ግን ብዙውን ጊዜ ነጭ, ግራጫ ወይም ቡናማ ድምፆች አሉት. ይህ ወፍ ከአካባቢው የሚወስደውን ጨዋማ ውሃ በመለወጥ እና በማቀነባበር እንዲዋሃድ የማድረግ አቅም አላት።
ፔሊካን ብዙውን ጊዜ በባሕር ዳርቻ አቅራቢያ ባሉ አካባቢዎች ጎጆዎች ይኖራሉ, ምክንያቱም እንደ ፒሲቮር እንስሳ አብዛኛውን ጊዜውን ዓሣ በመመገብ ያሳልፋል, ምንም እንኳን ብዙ ጊዜ በውሃ ውስጥ ተቀምጦ ብናይም, እሱ. በጣም ጥሩ በራሪ ወረቀት ነው።
የባህር ስፖንጅዎች
በባህር ወለል ላይ ከሚገኙ እና ከመሬት በታች ተጣብቀው የሚገኙት የፖሪፌራ ፍየል ዝርያ ናቸው። መረጃው እንደሚያመለክተው ከ 760 ሚሊዮን አመታት በፊት ብቅ ማለት ይችል ነበር የተለያዩ ቅርጾችን እና ቀለሞችን ለመውሰድ መቻል ምንም እንኳን ሁሉም ትክክለኛ የጨርቃ ጨርቅ አለመኖሩን የሚያመሳስላቸው ቢሆንም ፣ ሴሎቻቸው ሃይለኛ ናቸው እና ያለማቋረጥ ይከፋፈላሉ ወደ ማንኛውም የሴል አይነት ይለወጣሉ።
ሴሲል ናቸው እና በማጣራት ሂደት ይመገባሉ ምክንያቱም ውሃን በተከታታይ ቀዳዳዎች, ቻናሎች እና የስፖንጅ ክፍሎች ውስጥ በማዘዋወር አስፈላጊውን ንጥረ ነገር ያገኛሉ. በመጨረሻም, ከውሃ እና ከሴሉላር ውስት የምግብ መፈጨት በኋላ, በኦስኩሉም በኩል ይወጣል, ይህም በሰውነታቸው የላይኛው ክፍል ላይ የሚከፈት መክፈቻ ነው.
አዞ (አዞ spp.)
የመጀመሪያዎቹ ናሙናዎች የታዩት ከ250 ሚሊዮን አመት በፊት ስለሆነ ጂነስ አዞን ጨምሮ በምድር ላይ ካሉ ጥንታዊ እንስሳት አንዱ ነው። እነዚህ ትላልቅ ተሳቢ እንስሳት ናቸው, ርዝመታቸው 6 ሜትር እና በግምት 700 ኪሎ ግራም ክብደት ሊደርስ ይችላል. በጭንቅላታቸው ላይ ሀይለኛ መንጋጋ፣አይኖች እና አፍንጫዎች አሏቸው፣ በጣም ወፍራም፣ቆዳማ፣ደረቅ ቆዳ አላቸው።
በአፍሪካ፣ በአሜሪካ፣ በእስያ እና በአውስትራሊያ በሚገኙ ወንዞች፣ ሀይቆች እና ረግረጋማ ቦታዎች ላይ ማግኘት የተለመደ ነው፣ ምንም እንኳን አንዳንድ ዝርያዎች የጨው ውሃን በደንብ ይታገሳሉ። ሥጋ በል እንስሳት በዋነኛነት የሚመገቡት እንደ አሳ፣ አጥቢ እንስሳት እና ወፎች ባሉ ሌሎች ትላልቅ የጀርባ አጥቢ እንስሳት ላይ ነው። የአደን ስልታቸው ዝም ብለው ተኝተው በውሃ ውስጥ ተደብቀው ምርኮቻቸውን ለማሳደድ እና ሲጠጉ በፍጥነት መብላት ነው።ምንም እንኳን ታላቅ አዳኝ ቢሆንም ፣ እሱ ዘገምተኛ ሜታቦሊዝም አለው ፣ ስለሆነም ያለማቋረጥ መመገብ አያስፈልገውም።
ስለልዩ ልዩ የአዞ ዓይነቶች በዚህ ሌላ መጣጥፍ ይማሩ።
ሌሎች ህይወት ያላቸው ቅድመ ታሪክ እንስሳት
እነዚህ በፕላኔታችን ላይ ለሺህ እና ሚሊዮኖች አመታት መኖር የቀጠሉት የእንስሳት ዝርያዎች ምሳሌዎች ናቸው፡
ሀግፊሽ
ፕላቲፐስ (ኦርኒቶርሃይንቹስ አናቲነስ)
ስተርጅን (አሲፔንሰር spp.)
ሁላ ቀለም የተቀባ እንቁራሪት (Discoglossus nigriventer)
የብር ሚኖውስ (Lepisma saccharina)
የጠፉ ቅድመ ታሪክ እንስሳት
ሌሎች ብዙ የእንስሳት ዝርያዎች በዝግመተ ለውጥ ዘመን ከመጥፋት መትረፍ ተስኗቸዋል። ሆኖም ግን አሁንም በታሪክ ለተወከሉት ነገር እና በአስደናቂ ገፅታዎቻቸው እናስታውሳቸዋለን። ከዚህ በኋላ በምድር ላይ የማይገኙ የጠፉ የቅድመ ታሪክ እንስሳት ምሳሌዎች እነሆ፡
Tyrannosaurus rex (Tyrannosaurus rex)
ከ60 ሚሊዮን አመታት በፊት ምድር ላይ ይኖሩ የነበሩ ትልቅ የሁለት ፔዳል የሚሳቡ ዝርያዎች ነበሩ እስከ 13 ሜትር ርዝመት ያለው እና 4 ሜትር ቁመት እና ከ6 እስከ 8 ቶን ይመዝናሉ። በትልቁ የራስ ቅሉ፣ ረጅም እና ጠንካራ ጅራቱ፣ ኃይለኛ የኋላ እግሮች እና ትናንሽ የፊት እግሮቹ በሁለት ኃይለኛ ጥፍርዎች የሚጨርሱ ነበሩ።በጣም ጨካኝ ሥጋ በል ዳይኖሰር ስለነበር እና ሁሉንም አይነት አምፊቢያን ፣ተሳቢ እንስሳትን ፣ነፍሳትን እና አጥቢ እንስሳትን ይበላ ስለነበር ሌሎች እንስሳትን በምትመገብበት የአሜሪካ አህጉር ትኖር ነበር። ከግዙፉ መጠን አንጻር ሲታይ እሱ እምብዛም የሌላው ዳይኖሰር ምርኮ ሆነ።
በሚገርም ሁኔታ በፊልሞች ላይ የሚታዩ ነገሮች ቢኖሩም ጥናቶች እንደሚያሳዩት የሰውነቱ ክፍል በላባ ተሸፍኗል። ዳይኖሰሮች ለምን እንደጠፉ በዚህ ሌላ መጣጥፍ ይወቁ።
ማሞዝ (ማሙቱስ spp.)
6 ሜትር ቁመት እና 10 ርዝመት ይደርሳል.በተጨማሪም ከቀዝቃዛው የሚከላከለው ጥቅጥቅ ያለ ፀጉር ነበሯቸው እና ወደ ፊት የተጠማዘዙ ግዙፍ ፊታቸውን የሚከላከል እና በወንዶች መካከል እንዲጣሉ ያስችላቸዋል።
ማሞቶች በተለያዩ አህጉራት በጣም ቀዝቃዛ አካባቢዎች በሴት መሪ እየተመሩ በመንጋ ይኖሩ ነበር። ምንም እንኳን ትልቅ ስፋት ቢኖራቸውም, ከዕፅዋት የተቀመሙ እንስሳት ነበሩ. መጥፋትን በተመለከተ የተለያዩ ንድፈ ሐሳቦች አሉ ከነዚህም መካከል እንዲሁም ከእነዚህ እንስሳት መካከል
ዶዶ (ራፉስ ኩኩላተስ)
ዶዶው ከ15 ኪሎ ግራም በላይ የምትመዝነው ትልቅ ወፍ ነበር። ሰውነቱ የደረቀ እና በአንጻራዊ ሁኔታ ትናንሽ ክንፎች ነበሩት ይህም በረራ እንዳይወስድ የሚከለክለው።በተጨማሪም በአጫጭር እግሮቹ እና በትልቁ ጭንቅላት ተለይቶ የሚታወቅ ሲሆን በጣም ጠንካራ የሆነ መንጠቆ ቅርጽ ያለው ምንቃር የሚገኝበት ነው። የአካሉ ላባዎች ግራጫማ ወይም ቡናማ ቀለሞችን ተቀብለዋል ነገርግን በሚያስደንቅ ሁኔታ በጀርባው ላይ ባሉት ኩርባ ላባዎች ነጭ የበላይ ሆነዋል።
ይህች ወፍ በሞሪሸስ ደሴት ጫካ ውስጥ የተገኘች ሲሆን በፍራፍሬ ፣በዘር እና በስሮች እንዲሁም በሌሎች ምግቦች ትመገባለች። ነገር ግን ሁሉን ቻይ እንስሳ ተደርጎ ይወሰድ ስለነበር ሌሎች ትናንሽ እንስሳትን ለምሳሌ እንደ አንዳንድ አሳ እና/ወይም ክራስታሴስ ሊበላ ይችላል።
አኒሶዶን (አኒሶዶን spp.)
ከዛሬ 15 ሚሊዮን አመት በፊት ኖረዋል ተብለው የተጠረጠሩት የዚህ ዝርያ የሆኑት
ትልቅ አጥቢ እንስሳት ነበሩ ወደ 170 ኪሎ ግራም የሚመዝኑ እና ከሁለት ሜትር በላይ ርዝማኔ ስለነበራቸው።የፊት እግሮቹ ረዣዥም ሲሆኑ በሦስት ትላልቅ ጥፍርዎች ሲጨርሱ የኋላ እግሮች በጣም አጭር እና የበለጠ ጠንካራ ነበሩ።
እነዚህ እንስሳት በአውሮጳና በእስያ በደን የተሸፈኑ አካባቢዎች ሲሆኑ ከአዳኞች መሸሸጊያ ከማግኘት በተጨማሪ የእጽዋትን ነገር ይመግቡ ነበር። በረጃጅም እግሮቻቸው ወደ ከፍተኛው የዛፎች ቅርንጫፎች ሊደርሱ ይችላሉ, ምንም እንኳን ሌሎች ዝቅተኛ እፅዋትን ይበላሉ. በመኖሪያው ውስጥ የተከሰተው ድርቅ ይህ እፅዋት እንዲቀንሱ እና ትላልቅ አጥቢ እንስሳት እንዲጠፉ አድርጓል።
መጋሎዶን (ካርቻሮልስ ሜጋሎዶን)
በአለማችን ትልቁ ሻርክ ይቆጠር ነበር ይህም እስከ 40 ቶን ይመዝናል እና ቁመቱ 4 ሜትር ይሆናል። እንደ እውነቱ ከሆነ, ከሥነ-ሥርዓተ-ፆታ አንፃር, ከነጭ ሻርክ ጋር ተመሳሳይ ነበር ነገር ግን በጣም ትልቅ ልኬቶች አሉት.በመንገድ ላይ ያሉትን ሁሉ (ኤሊዎች፣ አሳ ነባሪዎች፣ ሌሎች ሻርኮች ወዘተ) የሚመግበው ታላቅ አዳኝ ነበር እና ፍጥነቱ ከጠንካራ መንጋጋዎቹ ጋር በመሆን በአደኑ ስኬታማ እንድትሆን የረዳችው።
ከሌሎቹ ከተገለጹት ዝርያዎች ጋር እንደሚደረገው የመጥፋት መንስኤ ሙሉ በሙሉ አይታወቅም ምክንያቱም ስለ ሜጋሎዶን መጥፋት የተለያዩ መላምቶች አሉ ለምሳሌ የባህር ቅዝቃዜ እና ውቅያኖሶች ከሚሊዮኖች አመታት በፊት ወይም የምግብ እጥረት.
ሌሎች የጠፉ ቅድመ ታሪክ እንስሳት
የጠፉ የቅድመ ታሪክ እንስሳት ምሳሌዎችን ለማወቅ ከፈለጋችሁ በዝግመተ ለውጥ ጊዜ የጠፉ አንዳንድ የቅድመ ታሪክ የእንስሳት ዝርያዎች እዚህ አሉ፡
የሳብር-ጥርስ ነብር (ስሚሎዶን spp.)
መጋላኒያ (መጋላኒያ ፕሪስካ)
በዚህ ከጓደኞቻችን በ EcologíaVerde ቪዲዮ ላይ በሰዎች ምክንያት ስለጠፉ እንስሳት እና ምክንያቶቹ የበለጠ ማወቅ ይችላሉ።
