ጥንቸሎች በአብዛኛው እንደ እርባታ እንስሳት ተደርገው ይወሰዳሉ፣ ምንም እንኳን ቁጥራቸው እየጨመረ የመጣ ሰዎች በቤት ውስጥ እንደ የቤት እንስሳት ለማቆየት ቢወስኑም። ያም ሆነ ይህ ጤናማ እና ጠንካራ እንዲሆኑ ጥንቃቄ እና ትኩረት ይፈልጋሉ።
ማስቲትስ ምንድን ነው?
ይህ የጥንቸል እጢ እብጠት ሲሆን እንደ ስቴፕሎኮከስ እና ስትሬፕቶኮከስ ባሉ ባክቴሪያ የሚከሰት ቢሆንም በአብዛኛው ተጠያቂው ጉዳዮች ስቴፕሎኮከስ ኦውሬስ ናቸው።
ከሌሎቹ አጥቢ እንስሳት ጋር እንደሚደረገው በእርግዝና ወቅት የወደፊት እናት ጡቶች በመጠን ያድጋሉ ምክንያቱም በእነሱ ውስጥ የሚወለዱ ሕፃናትን ለመመገብ አስፈላጊ የሆነው ወተት እየተከማቸ ነው. ነገር ግን ጥንቸሉ የተገኘበት ሁኔታ አንዳንድ የማስቲቲስ ባክቴሪያ እንዲይዝ ሊያደርግ ይችላል።
የእነዚህ ረቂቅ ተሕዋስያን ተላላፊነት የሚከሰተው በቁስሉ ወደ ጥንቸሉ አካል ውስጥ ዘልቀው ሲገቡ ነው ለምሳሌ ከወለዱ በኋላ ወዲያው ወይም ገና ጡት ካስወገዱ በኋላ ለወጣቶች ገና ወተት ሲኖር እና ይህ ነው. ጥቅም ላይ አልዋለም. የጡት እጢ (mammary gland) የተሳሳተ ቅርጽ ካደገም ይታያል።
በእነዚህ ሁሉ ሁኔታዎች ባክቴሪያው ወተት ቱቦዎችን በመበከል ወተቱን ይበክላል። ይህ ተላላፊነት ቆሻሻው በሚኖርበት ቦታ ለንፅህና እጦት አስተዋጽኦ ያደርጋል።
የጥንቸል ማስቲትስ ምልክቶች ምንድናቸው?
የማስትታይተስ የመጀመሪያ ምልክቶችን መለየት ኢንፌክሽኑን ለማስቆም አስፈላጊ ነው፡ስለዚህ ከወሊድ በኋላ ባሉት የመጀመሪያ ቀናትም ሆነ ጡት ካጠቡ በኋላ ያልተለመዱ ምልክቶችን ማወቅ አለብዎት።
የጥንቸል ጡትን በጥንቃቄ ያረጋግጡ ማበጥ የሙቀት መጠን ከመደበኛ በላይ ፣ ላብ እና በአካባቢው ቀይ ቀለም ። በተጨማሪም የእናትየው ስሜት ሊቀንስ ስለሚችል መብላትና መጠጣት ላይፈልግ ይችላል. በተመሳሳይ መልኩ ቡችሎቹን ለማጥባት እምቢ ይላሉ።
ጥንቸል ላይ የሚከሰት ማስቲትስ ለእናቲቱ በሚያመጣው ምቾት ማጣት ብቻ ሳይሆን ወተቱ በባክቴሪያ የተበከለ በመሆኑ ጥንቸሎቹ ቢመገቡበት ይታመማሉ ይሞታሉ።ግልገሎቹ ከእናትየው ካጠቡት በኋላ ከተነጠሉ እና በበሽታው ከተያዙ, በሚመገቡበት ጊዜ ለሚያጠባ እናት ያስተላልፋሉ.
የበሽታው ጥንቸል የጡት እና የጡት እጢዎች ወይንጠጃማ ወይም ሰማያዊ ቀለም ካሳዩ በሽታው ተባብሷል እና ለሞት ሊዳርግ ይችላል ማለት ነው። በዚህ መንገድ ከተጠቀሱት ምልክቶች አንዱን ካጋጠመህ ወደ ኋላ አትበል እና
ወደ የእንስሳት ሐኪም ዘንድ በፍጥነት ሂድ።
ህክምና አለ?
ከክብደት እንዳይባባሱ እና ዘሮቹን በበሽታው እንዳይበክሩ እና እንዳይባባሱ ለመከላከል ነው. ከመጀመሪያዎቹ የሕመም ምልክቶች በፊት ወዲያውኑ ወደ የእንስሳት ሐኪም መሄድ ጥሩ ነው, እሱም የተወሰነውን አንቲባዮቲክን ቢበዛ ለ 5 ቀናት ያዛል.
በተጨማሪም በህክምናው ወቅት ጥንቸል የተቀነባበሩ ምግቦችን ከመመገብ መቆጠብ፣ትኩስ አትክልት እና ሌሎች የቤት ውስጥ አማራጮችን ትመርጣለች።ተደጋጋሚ ወይም ውስብስቦችን ለማስወገድ ጓዳውን በደንብ እና እነዚህ አጥቢ እንስሳት ጊዜያቸውን የሚያሳልፉባቸውን ቦታዎች በሙሉ ያፅዱ።
በምንም አይነት ሁኔታ ወጣቶቹ በበሽታው መያዛቸውን ካረጋገጡ ሌላ ጤናማ ጥንቸል እንዲመገቡ ያድርጉ። በዚህ ሁኔታ የተሻለው ነገር ከእንስሳት ሐኪምዎ ጋር ይነጋገሩ እና አዲስ ለተወለዱ ጥንቸሎች መሰረታዊ እንክብካቤ የሚለውን ጽሑፋችንን መመልከትዎን አይርሱ።
መከላከል ይቻል ይሆን?
በጥንቸል ላይ የሚከሰት ማስቲትስ እንዳይታይ ንፅህናን በመጠበቅ ለእንስሳትም ሆነ ለአካባቢው ተስማሚ በሆነ ሁኔታ ንፅህናን መጠበቅ ጥሩ ነው። በዚህ መንገድ ለበሽታው የተጋለጡ ተህዋሲያን ባክቴሪያዎች እንዳይባዙ እና ወደፊት በሚመጣው እናት ውስጥ እንዳይገቡ ይከላከላሉ. በተመሳሳይም ከወሊድ በኋላ እና እናትየው እቃዎቹን ስትንከባከብ ጥሩ ንፅህናን ለመቀጠል ጓዳውን ወይም ያሉበትን ቦታ በጥንቃቄ ያረጋግጡ።
በሌላ በኩል የእናትየው ትክክለኛ አመጋገብ ሁል ጊዜ በሽታ የመከላከል አቅሟን የሚጠቅም እና ሊሰቃዩ የሚችሉ በሽታዎችን ለመከላከል ይረዳል።
