Prasitism በእንስሳት ኪንግደም ውስጥ ካሉት በጣም የተስፋፋ የህይወት ስልቶች አንዱ ሲሆን ቢያንስ 20% የሚሆኑት የእንስሳት ዝርያዎች በሌሎች ፍጥረታት ላይ ጥገኛ ናቸው። እንደ ቫይረሶች እና acanthocephalans (ጥገኛ ትሎች) ያሉ ጥገኛ ነፍሳትን ብቻ ያቀፈ ታክሳ አለ። እነዚህ አይነት ፍጥረታት
በሌሎች ህይወት ያላቸው ነገሮች ወጪ ይኖራሉ በሕይወት ዘመናቸው በሙሉ ወይ ለአጭር ጊዜ።
በዚህ መጣጥፍ በገጻችን ላይ የጥገኛ ፍቺን፣ ዓይነቶችንና ምሳሌዎችን እንማራለን እንዲሁም እንረዳለን። ይህ የአኗኗር ዘይቤ ምን ጥቅምና ጉዳት አለው።
ፓራሲዝም ምንድን ነው?
Parasitism ማለት ሲምባዮሲስ አይነት ሲሆን በውስጡም ሁለት ፍጥረታት ያሉበት ነው። ግንኙነት የሚፈጠረው በሌላ አካል ውስጥ በተዋሃደ አካል
ወይም ውጫዊ አካባቢ ነው። ስለዚህም ሁለት ዋና ተዋናዮች አሉን፡
- እንግዳ፡ ተጎድቷል ማለትም ምንም አይነት ጥቅማጥቅም አያገኝም እንዲሁም በግንኙነት ምክንያት ጉዳት ይደርስበታል።
- ፓራሳይት፡ በዚህ ግንኙነት ውስጥ የህልውናውን መንገድ አገኘው።
ይህ አይነት ግንኙነት ከሁለቱ ግለሰቦች አንዱ (ፓራሳይት ወይም አስተናጋጅ) እስኪሞት ድረስ ይቆያል። እያንዳንዱ አባል የየየየየየየየየ የየየየየ የየየ የየየየየ የየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየዉን ነዉ, የየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየየዉን ነዉ- ፣ መኖሪያውን በአስተናጋጁ ውስጥ አገኘ ፣ ያለ እሱ መኖር አይችልም።
ለዚህ ሁሉ ጥገኛ ተውሳኮች ከአንድ አስተናጋጅ (ከሌላ ዝርያ) ጋር የጠበቀ እና ቀጣይነት ያለው ግንኙነት የሚሹ ፍጥረታት ሲሆኑ እነሱም እና እንዲዳብር ወይም እንዲባዛ ያበረታቱት።
ለዚህም ነው ብዙ ጊዜ "አንተ ጥገኛ ነህ" የሚለው አገላለጽ በሰው ልጆች ላይ ሲተገበር የምንሰማው ከዚህ ክስተት ጋር ተመሳሳይ የሆኑ ባህሪያትን ስለሚያመለክት ነው አንድ ነገር ለማግኘት ብቻ ሰዎች ለሌሎች የሚስቡበት።. ይህ ባህሪ
ማህበራዊ ፓራሲዝም በመባል ይታወቃል።
የፓራሲዝም አይነቶች
ፓራሳይቶችን የሚለያዩበት ብዙ መንገዶች አሉ ከዚህ በታች በጣም የሚታወቁትን ወይም እንደ ታክሶኖሚ ጥቅም ላይ የሚውሉትን እናሳያችኋለን የጥገኛ ቦታ ወይም በአሳዳሪው ላይ ያለውን ጥገኛ ለምሳሌ።
በታክሶኖሚ መሰረት መለያየት
በታክሶኖሚም ጥገኛ ተህዋሲያን እፅዋትን ሲያመርቱ እና እንስሳትን ሲበክሉ ዙ ፓራሳይትስ ተብለው ይመደባሉ። በፓራሳይቶሎጂ፣ ጥገኛ ተውሳኮችን የሚያጠና ሳይንስ፣ zooparasites ብቻ ነው የሚታከሙት።
እንደ ጥገኝነት ደረጃ መመደብ
ተህዋሲያን ከአስተናጋጁ ጋር ባለው የጥገኝነት ደረጃ መሰረት የሚከተለውን ምደባ መፍጠር እንችላለን፡-
መትረፍ ችሏል።
መደበኛ ባልሆነ አካል ውስጥ የተገኘ ጥገኛ ተውሳክ (parasite erratic) በመባል ይታወቃል።
የቦታ መደርደር
ሌላኛው የጥገኛ ተውሳክ በሽታ ተህዋሲያን በሚይዘው አስተናጋጅ ውስጥ በያዘው ቦታ ነው። በዚህ አጋጣሚ ስለ፡ ማውራት እንችላለን።
- ኢንዶፓራሳይት ፡ በሆስቴሩ ውስጥ መኖር የሚያስፈልጋቸው ጥገኛ ተውሳኮች እንደ ልብ፣ ሳንባ፣ ጉበት ወይም የምግብ መፍጫ ቱቦዎች ናቸው። ብዙ ጊዜ ይህ የሚሆነው አስተናጋጁ ከጥገኛ ተውሳክ ጋር የተያያዙ ፀረ እንግዳ አካላት ስላሉት በላዩ ላይ በርካታ ማይክሮፓራሳይቶች ስላሉት ነው።
- : የሚኖሩት በአስተናጋጁ ላይ ነው እንጂ ከውስጥ የለም። ዋናው ምሳሌ እንሰሳ የራሱ ባልሆነ ጎጆ ውስጥ እንደ ቆዳ ወይም ፀጉር ያሉ እንቁላሎችን እንደጣለ ስናይ ነው።
Ectoparasite
በጊዜው መሰረት መመደብ
ተህዋሲያን ተንከባካቢውን በመጥባት በሚያሳልፈው ጊዜ ላይ በመመስረት፡-ን መጥቀስ እንችላለን።
- ጊዜያዊ ጥገኛ ተውሳኮች ፡ የጥገኛ ተውሳክ ደረጃ ጊዜያዊ እና በእንስሳት (ሆስቴጅ) ላይ ብቻ የሚከሰት እንጂ በውስጡ በፍፁም አይከሰትም። ጥገኛ ተህዋሲያን የሚመገበው ለምሳሌ በቆዳው ወይም በደሙ ላይ ነው።
- ፡ ጥገኛ ተውሳክ ከህይወቱ ደረጃዎች አንዱን (እንቁላል፣ እጭ፣ ታዳጊ ወይም ጎልማሳ) በአስተናጋጁ ውስጥ ማሳለፍ አለበት፣ ከዚያም በነጻነት ኑር።
- ቋሚ ጥገኛ ተውሳክ ፡ ጥገኛ ተውሳክ በሕይወት ለመትረፍ ከፈለገ ህይወቱን በውስጥም ሆነ ከውጪ ማሳለፍ አለበት።
ጊዜያዊ ጥገኛ ተውሳክ
በዚህ ግንኙነት የተነሳ ጥገኛ ተውሳኮች እና አስተናጋጆች ብዙውን ጊዜ coevolution ማለትም ያካሂዳሉ። ግባቸውን ለማሳካት ባህሪያቸውን ይቀይራሉ ይህም የሌላ አካል ወይም የተያዙት ሰዎች ላይ ይወሰናል።ዝርያዎች መኖርን ለመቀጠል በዝግመተ ለውጥ ይሻሻላሉ እና ያጣሉ ወይም ይለውጣሉ። በአንጻሩ ደግሞ ሃይፐርፓራሳይትዝም ማለትም ጥገኛ ተውሳክ በሌላ ጥገኛ ተውሳክ ሲኖር የሚፈጠረውን ግንኙነት ልንጠቅስ ይገባል።
የፓራሲዝም ምሳሌዎች
የተለያዩ የጥገኛ ምሳሌዎች ቢኖሩም ከዚህ በታች በጣም የተለመዱት የትኞቹ እንደሆኑ እናሳያለን ከነዚህም መካከል zoonoses እናገኛለን።
የእርሱ. ስለ ቁንጫዎች ዓይነቶች እና እነሱን እንዴት እንደሚለዩ ወይም ስለ ቅማል እና ኒት የሕይወት ዑደት የበለጠ ለማወቅ ከፈለጉ እነዚህን ሁለት መጣጥፎች በጣቢያችን ላይ ለማየት አያቅማሙ።
ከአውሮፓ፣ ከአፍሪካ ወይም ከአሜሪካ በሚገኙ ሌሎች ዝርያዎች ውስጥ ስለሚገኝ።
አመጋገባቸው በአስተናጋጁ ላይ የተመሰረተ ስለሆነ የተመጣጠነ ምግብ እጥረት ሊያስከትሉ ይችላሉ።
በዚህ ጽሑፍ ላይ ስለ ሚትስ በድመቶች፡ ምልክቶች፣ ህክምና እና ተላላፊ በሽታዎች ሊፈልጉ ይችላሉ።
ጊኒ ዎርም
እንደ ህያው ፍጡር አይቆጠሩም እና ወደ ውስጥ የሚገቡት በመተንፈሻ አካላት ወይም በምግብ መፍጫ ሥርዓት ነው።
የእንስሳትን እና የሰው አካልን የሚወርሩ ትሎች ንጥረ ምግቦችን ለማስወገድ.
የጥገኛ በሽታዎች
በፓራሳይትስ ከሚባሉት በሽታዎች መካከል የሚከተሉት ይገኙበታል።
ኮሲዲያ በሴሉላር ውስጥ ያሉ ጥገኛ ተውሳኮች አስገዳጅ ናቸው, ስለዚህ ለመኖር አስተናጋጅ ያስፈልጋቸዋል, እነሱ በእንስሳቱ ውስጥ ብቻ ሳይሆን በሴሎች ውስጥም መገኘት አለባቸው. በውሻ ውስጥ ስለ ኮሲዲየስስ፡ ምልክቶች፣ ህክምና እና ተላላፊ በሽታዎች በዚህ ጽሑፍ ላይ ሊፈልጉ ይችላሉ።
የጥገኛ ጥቅማ ጥቅሞች እና ጉዳቶች
ፓራሳይቲዝም ምን እንደሆነ እና ያሉትን አይነቶች ስለምናውቅ አሁን የዚህ ስነ-ህይወታዊ ሂደት ምን አይነት ጥቅምና ጉዳት እንዳለው ለማየት እንሞክራለን።
የጥገኛ ጥቅማ ጥቅሞች
በመጀመሪያ ዛሬ እንደ ጥገኛ ተሕዋስያን የምናውቃቸው እንስሳት ነጻ የአኗኗር ዘይቤ ነበራቸው ጥንት የነበረው እንስሳት ጥገኛ የሆነ የአኗኗር ዘይቤ ነበራቸው, አንድ ዓይነት ጥቅም ማግኘት እንዳለባቸው ይጠቁማል.
- ፡ በሌላ በኩል ዘሮቻቸውን በሰፊ ቦታ በፍጥነት ለማከፋፈል ቀላል ዘዴ አላቸው። ለምሳሌ ፓራሳይቱ በእንግዳ ሰገራ ውስጥ እንቁላል ከለቀቀ ዘሩ በሌላ ቦታ እንደሚዳብር እርግጠኛ ነው።
- ምግብ ይዟል። ይበሉ።
ዘሮቹ
የጥገኛ ጉዳተኞች
ለጥገኛ እንስሳት ሁሉም ጥቅማጥቅሞች አይደሉም ስለዚህ እዚህ ላይ የጥገኛ ተውሳኮችን አንዳንድ ጉዳቶችን እንጠቅሳለን።
እነሱ በሌሎች አስተናጋጆች ውስጥ ስለሚኖሩ ፣ስለዚህ ወሲባዊ እርባታ ስልቶች መገኘት አለባቸው እና በዚህም የጄኔቲክ ቁሳቁሶችን ማዋሃድ መቻል አለባቸው።
መኖሪያው
የአስተናጋጅ ጠላትነት
