ትንኝ ወይም ትንኝ የሚለው ቃል በተለይ የዲፕቴራ ትእዛዝ የሆኑትን የነፍሳት ቡድን ለማመልከት ጥቅም ላይ ይውላል ፣ይህም ቃል “ሁለት ክንፍ” ማለት ነው። የታክሶኖሚክ ደረጃ ባይኖረውም አጠቃቀሙ ተስፋፍቷል ስለዚህም አተገባበሩ በሳይንሳዊ አገባብም የተለመደ ነው።
ከእነዚህ እንስሳት መካከል አንዳንዶቹ ፍፁም ጉዳት ስለሌላቸው በሰዎች ጤና ላይ ምንም አይነት ተጽእኖ የላቸውም።ይህ በእንዲህ እንዳለ በፕላኔታችን ውስጥ በተለያዩ ክልሎች የህዝብ ጤና ችግር ያደረሱ አንዳንድ አስፈላጊ በሽታዎች አስተላላፊ የሆኑ አደገኛ ትንኞችም አሉ. ከድረገጻችን ላይ
የወባ ትንኝ ዓይነቶችን የቡድኑን ተወካይ እንድታውቁ እና በየትኞቹ ሀገራት እንደሚገኙ ጽሁፍ አቅርበናል። ማንበብ ይቀጥሉ!
ምን ያህል አይነት ትንኞች አሉ?
የወባ ትንኞች በእንስሳት ዓለም ውስጥ ከሌሎች ጋር እንደሚደረገው ፣ፍፁም አልተረጋገጠም ፣ ምክንያቱም የፊሎጄኔቲክ ጥናቶች ስለሚቀጥሉ ፣ እንዲሁም ስለ ኢንቶሞሎጂካል ቁሶች ግምገማዎች። ይሁንና የታወቁት የወባ ትንኝ ዝርያዎች ቁጥር 3,531
[1] ቁጥር ይጨምራል።
የተለያዩ የነፍሳት ዓይነቶች በተለምዶ ትንኞች ወይም ትንኞች ተብለው ቢጠሩም እውነተኛ ነፍሳት ግን በሁለት ንዑስ ቤተሰብ ይከፈላሉ በተለይም እንደሚከተለው፡-
ትእዛዝ
ተገዛዝ
በትእዛዝ ስር
ንዑስ ቤተሰቦች
ንኡስ ቤተሰብ Culicinae በ 110 ዘረመል ተከፍሏል
ከአንታርክቲክ በስተቀር በአለም አቀፍ ደረጃ የሚሰራጩ።
የትላልቅ ትንኞች ዓይነቶች
በዲፕቴራ ትእዛዝ ውስጥ ቲፑሎሞርፋ የሚባል ኢንፍራደርደር አለ፣ እሱም ከቲፑሊዳ ቤተሰብ ጋር የሚዛመድ፣ ትልቁ የዲፕቴራ ዝርያ ያለው እና በተለምዶ “ቲፑላስ”፣ “ክሬን ዝንብ” በመባል ይታወቃል። ፣ “ግዙፍ ሚዲጅስ” ወይም “ግዙፍ ትንኞች” [2]ይህ ቤተ እምነት እንዳለ ሆኖ ቡድኑ ከትክክለኛዎቹ ትንኞች ጋር በትክክል አይዛመድም ነገር ግን በተወሰኑ መመሳሰል ምክንያት በዚህ መንገድ ተሰይመዋል።
እነዚህ ነፍሳት አጭር የህይወት ኡደት አላቸው በአጠቃላይ እግሮቹን ግምት ውስጥ ሳያስገቡ የሚለኩ ቀጭን እና ደካማ አካል ያላቸው፣
ከ 3 እስከ 60 ሚሊ ሜትር በላይ።ከእውነተኛ ትንኞች ከሚለዩት ዋና ዋና ልዩነቶች መካከል አንዱ ቲፑሊዶዎች ደካማ እና በጣም ረዥም የአፍ ክፍሎች አሏቸው ፣ይህም አንድ ዓይነት አፍንጫ በመፍጠር የአበባ ማር እና ጭማቂን ለመመገብ ይጠቀሙበታል ፣ ግን እንደ እውነተኛ ትንኞች ከደም አይደለም ።
የቲፑሊዳ ቤተሰብ የሆኑ አንዳንድ ዝርያዎች፡
- ኔፍሮቶማ appendiculata
- Tipula auricularis
- Tipula pseudovariipennis
- Tipula maxima
Brachypremna breviventris
የትናንሽ ትንኞች
በአንዳንድ ክልሎች ትንኞች ተብለው የሚጠሩ እውነተኛ ትንኞች የኩሊሲዳ ቤተሰብ አባላት ሲሆኑ በጥቅሉ የሚታወቁት ትንንሽ የወባ ትንኞች ሲሆኑ ረዣዥም አካል ያላቸው ከ 3 እና 6 ሚሜ፣ እስከ 20 ሚሊ ሜትር ርዝማኔ ያላቸው አንዳንድ የቶክሶርሂንቺትስ ዝርያዎች በስተቀር። የበርካታ የቡድኑ ዝርያዎች ልዩ ገጽታ የሚነክሱ የአፍ ክፍሎች መኖራቸውአንዳንድ (በተለይ ሴቶቹ) በመበሳት ደምን መመገብ የሚችሉበት የአስተናጋጁ ግለሰብ ቆዳ።
ሴቶቹ ሄማቶፋጎስ ናቸው ምክንያቱም እንቁላሎቹ እንዲበስሉ ለማድረግ የተለየ ንጥረ ነገር ስለሚያስፈልጋቸው እና እነዚህንም ከደም ያገኛሉ። አንዳንዶች ደም አይበሉም እና ፍላጎቶቻቸውን በአበባ ማር ወይም በሳባ አያቀርቡም.ነገር ግን እነዚህ ነፍሳት ባክቴሪያዎችን፣ ቫይረሶችን ወይም ፕሮቶዞኣዎችን የሚያስተላልፉት ከሰዎች ወይም ከተወሰኑ እንስሳት ጋር በሚያደርጉት ግንኙነት ነው ከባድ በሽታዎችን እና በጣም ስሜታዊ በሆኑ ሰዎች ላይም እንኳ የአለርጂ ምላሾችን ያስከትላሉ። ከዚህ አንፃር አደገኛ የሆኑትን ትንኞች የምናገኝበት ኩሊሲዳ ቡድን ውስጥ ነው።
አዴስ
ከእነዚህ ትናንሽ ትንኞች መካከል አንዱ ኤዴስ ዝርያ ነው፡ ምናልባት ከፍተኛው የኤፒዲሚዮሎጂ ጠቀሜታ ያለው በርካታ ዝርያዎች በ ውስጥ ስለሚገኙ ነው። እንደ ቢጫ ወባ፣ ዴንጊ፣ ዚካ፣ ቺኩንጉያ፣ canine dirofilariasis፣ ማያሮ ቫይረስ እና ፋይላሪሲስ ያሉ በሽታዎችን ማስተላለፍ ይችላል። ምንም እንኳን ፍፁም ባህሪ ባይሆንም ብዙ የጂነስ ዝርያዎች ጥቁር እና ነጭ ባንዶች በሰውነት ላይ፣እግሮቹን ጨምሮ፣ይህም ለመለየት ይጠቅማል። አብዛኛዎቹ የቡድኑ አባላት ጥብቅ የሆነ ሞቃታማ ስርጭት አላቸው, ጥቂት ዝርያዎች ብቻ ከሐሩር ክልል ርቀው በሚገኙ አካባቢዎች ይሰራጫሉ.
አንዳንድ የአዴስ ዝርያዎች፡
- አኢዴስ አኢጊፕቲ
- አዴስ አፍሪካነስ
- አዴስ ፉርሲፈር
አዴስ አልቦፒክተስ (ነብር ትንኝ)
Aedes taeniorhynchus
አኖፈሊስ
የዘር አኖፌሌስ በአለም አቀፍ ደረጃ በአሜሪካ፣ በአውሮፓ፣ በእስያ፣ በአፍሪካ እና በኦሽንያ የተከፋፈለ ሲሆን በተለይም በሞቃታማ፣ ሞቃታማ አካባቢዎች እና ሞቃታማ አካባቢዎች። በአኖፊለስ ውስጥ የተለያዩ
አደገኛ ትንኞች እናገኛለን። ሌሎች ደግሞ ሊምፋቲክ ፋይላሪየስ የተባለውን በሽታ ያስከትላሉ እናም ሰዎችን ማጓጓዝ እና የተለያዩ አይነት በሽታ አምጪ ቫይረሶችን መበከል ይችላሉ.
አንዳንድ የአኖፊለስ ዝርያዎች፡
አኖፌሌስ ጋምቢያዬ
አኖፌልስ አትሮፓሩስ
አኖፌለስ አልቢማኑስ
አኖፊለስ ኢንትሮላተስ
አኖፌለስ ኳድሪማኩላቱስ
ኩሌክስ
በወባ ትንኞች ውስጥ ካሉት የህክምና ጠቀሜታ ዘረ-መል አንዱ Culex ፣ የወሳኝ በሽታ አምጪ ተህዋሲያን እንደ የተለያዩ አይነት የኢንሰፍላይትስና የዌስት ናይል ቫይረስ፣ ፋይላሪሲስ እና የአእዋፍ ወባ። የዚህ ዝርያ አባላት ከ 4 እስከ 10 ሚሜ፣ ስለሚሆኑ ከትንሽ እስከ መካከለኛ ይቆጠራሉ። ምንም እንኳን ከፍተኛው የጉዳይ ክብደት በአፍሪካ፣ በእስያ እና በደቡብ አሜሪካ ቢመዘገብም ወደ 768 የሚጠጉ ዝርያዎች ያሉት ኮስሞፖሊታን ስርጭት አላቸው።
የኩሌክስ ዝርያ አንዳንድ ምሳሌዎች፡
- ኩሌክስ ሁነታ
- Culex pipiens
- ኩሌክስ ብሬምፕት
ኩሌክስ ኩዊንኬፋሲያተስ
Culex tritaeniorhynchus
የወባ ትንኝ በአገር
ወባ ትንኞች በጣም ሰፊ ስርጭት ሲኖራቸው ሌሎቹ ደግሞ በተወሰነ መልኩ በተወሰኑ ሀገራት ውስጥ ይገኛሉ፡ አንዳንድ ጉዳዮችን ያሳውቁን፡
ስፔን
የህክምና ፍላጎት የሌላቸው የወባ ትንኝ ዝርያዎችን አግኝተናል፡-
Culex lacinctus,Culex hortensis እንደ ቬክተር ባላቸው አቅም ከጤና አንጻር ጠቃሚ ናቸው፡- ኩሌክስ ሚሚቲከስ፣ ኩሌክስ ሞዴስተስ፣ ኩሌክስ ፒፒየንስ፣ ኩሌክስ ቴኢሌሪ፣ አኖፌሌስ ክላቪገር፣ አኖፌሌስ ፕለምቤየስ እና አኖፌሌስ አትሮፓርቩስ ከሌሎች ጋር።እነዚህ ዝርያዎች በሌሎች የአውሮፓ አገሮችም ክልል እንዳላቸው ልብ ማለት ያስፈልጋል።
ሜክስኮ
247 የወባ ትንኝ ዝርያዎች ተለይተዋል
ነገር ግን በሰው ጤና ላይ ተጽእኖ የሚያደርጉ ጥቂቶች ናቸው [3] በዚህች ሀገር ካሉ ዝርያዎች መካከል በሽታን ሊያስተላልፉ የሚችሉ እናገኘዋለን፡- እንደ ዴንጊ፣ ቺኩንጉያ እና ዚካ ያሉ በሽታዎች።ወባን የሚያስተላልፍ አኖፌሌስ አልቢማኑስ እና አኖፌሌስ pseudopunctipennis ። እንዲሁም ኦቸሌሮታተስ ታኢኒኦርሃይንቹስ የአዕምሮ ንክሳትን የሚያመጣ በሽታ አለ።
አሜሪካ እና ካናዳ
አንዳንድ የወባ ትንኝ ዝርያዎች ሊገኙ ይችላሉ ለምሳሌ፡-
Culex territans ያለ ህክምና አስፈላጊነት። ወባ በሰሜን አሜሪካም በ አኖፌሌስ ኳድሪማኩላቱስ ታይቷል።በዚህ ክልል ውስጥ፣ ነገር ግን በዩናይትድ ስቴትስ ውስጥ በተወሰኑ አካባቢዎች የተገደበ፣ አዴስ ኤጂፕቲ. ሊኖርም ይችላል።
ደቡብ አሜሪካ
እንደ ኮሎምቢያ እና ቬንዙዌላ በመሳሰሉት ሀገራት
አኖፌሌስ ኑኔዝቶቫሪ የወባ በሽታ መንስኤ ከሆኑት መካከል አንዱ ነው። በተመሳሳይ መልኩ ሰሜኑን የሚያካትት ሰፊ ስርጭት ቢኖረውም አኖፌሌስ አልቢማኑስ ሁለተኛውንም በሽታ ያስተላልፋል። በክልሉ በስፋት ከተሰራጩት ዝርያዎች አንዱ አዴስ ኤጂፕቲ መሆኑ አያጠራጥርም። በአለማችን ላይ ካሉ 100 በጣም ጎጂ ወራሪ ዝርያዎች መካከል አንዱን አግኝተናል የተለያዩ በሽታዎችን ማስተላለፍ የሚችል አዴስ አልቦፒክተስ
እስያ
የዝንጀሮ ወባን የሚያመጣውን አኖፌሌስ ኢንትሮላተስ ዝርያዎችን መጥቀስ እንችላለን። በተጨማሪም በዚህ ክልል ውስጥ
አኖፌሌስ ላቴንስ ፣ ሌላው ምሳሌ በ አኖፌሌስ ስቴፈንሲ ላይ ይገኛል ይህም ከላይ የተጠቀሰውን በሽታ ያስከትላል።
አፍሪካ
በአፍሪካ ውስጥ በወባ ትንኝ ንክሻ ምክንያት የሚፈጠሩ የተለያዩ በሽታዎች በስፋት በተሰራጩበት ክልል ውስጥ የሚከተሉት ዝርያዎች መኖራቸውን መጥቀስ እንችላለን፡- ሉቲዮሴፋለስ፣ ኤዴስ አኢጂፕቲ፣ ኤዴስ አፍሪካነስ እና ኤዴስ ቪታተስ
ምንም እንኳን የኋለኛው ደግሞ ወደ አውሮፓ እና እስያ የሚደርስ ቢሆንም።
ከላይ እንደገለጽነው ልዩነታቸው በጣም ሰፊ ስለሆነ ከብዙዎቹ የትንኝ ዝርያዎች መካከል ጥቂቶቹ ናቸው። በብዙ አገሮች ከእነዚህ በሽታዎች ውስጥ በርካቶች ቁጥጥር የተደረገባቸው አልፎ ተርፎም ተወግደዋል፣ በሌሎች ውስጥ ግን አሁንም አሉ። በጣም ጠቃሚው ገጽታ በአየር ንብረት ለውጥ ምክንያት የተለያዩ አካባቢዎች እየሞቀ በመምጣቱ አንዳንድ ቬክተሮች የስርጭት ክልላቸውን እንዲያስፋፉ እና ከዚህ ቀደም ያልነበሩትን በርካታ ከላይ የተጠቀሱትን በሽታዎች ያስተላልፋሉ.
