ቀይ ፓንዳ (አይሉሩስ ፉልገንስ) በታሪክ ውስጥ በአንድ ወቅት በፕሮሲዮኒዳ ቤተሰብ ውስጥ በቡድን ተመድቦ ስለነበር አወዛጋቢ የታክሶኖሚክ ታሪክ ያለው ዝርያ ነው። እና እሱ ደግሞ የኡርሲዶች አባል ተደርጎ ይቆጠር ነበር። ይሁን እንጂ በአሁኑ ጊዜ ይህ ዝርያ ብቻ በሚገኝበት በአይሉሪዳ ቤተሰብ ውስጥ ተካትቷል.
ከቅርብ አመታት ወዲህ ሁለት ዓይነት ቀይ ፓንዳዎች ታሳቢ ሆነዋል። ምንም እንኳን አንዳንድ ፕሮፖዛልዎች የተለያዩ ዝርያዎች ናቸው ብለው ቢጠቁሙም በቅርብ የተደረገ ጥናት
[1] የዘረመል ልዩነቶች መኖራቸውን አረጋግጧል ስለዚህም የሂማሊያ ቀይ ፓንዳ (A. fulgens) እውቅና አግኝቷል።) እና የቻይና ቀይ ፓንዳ (A. styani). ነገር ግን ይህ አጥቢ እንስሳ ከታክስኖሚክ እድገት ባለፈ የመተዳደሪያ አደጋ ላይ ነው ያለው እና በዚህ ድረ-ገጻችን ላይ በዚህ መጣጥፍ ላይ ቀይ ፓንዳ የመጥፋት አደጋ የተጋረጠበትን ምክንያትማስረዳት እንፈልጋለን።
ለቀይ ፓንዳ ዋና ዛቻዎች
ቀይ ፓንዳ የትውልድ አገሩ እስያ ነው፡ በተለይም በቡታን፣ ቻይና፣ ህንድ፣ ምያንማር እና ኔፓል ስርጭት አለው። ይሁን እንጂ ከ 2015 ጀምሮ የአለም አቀፍ የተፈጥሮ ጥበቃ ህብረት (IUCN) የህዝብ ቁጥር እየቀነሰ እና "አደጋ ላይ ነው" በሚለው ምድብ ውስጥ ተካቷል.
ቀይ ፓንዳ በተጠቀሰው ግዛት ውስጥ እንዲካተት ለማድረግ ተከታታይ ምክንያቶች ተወስደዋል፡-
ግምቶች እንደሚያሳዩት የቀይ ፓንዳ ህዝብ ቁጥር ባለፉት 18 ዓመታት ውስጥ 50% ገደማ ቅናሽ አሳይቷል፣ እና የበለጠ የሚያስደነግጥ ነው። አሁንም ይህ ሀቅ በሚቀጥሉት አመታት ሊጠናከር ይችላል።
የምግብ ምንጫቸው 98% የሚሆነው በቀርከሃ እፅዋት ላይ የተመሰረተው በከፍተኛ ሁኔታ ተጎድቷል ስለዚህ
የሰው ልጆች በስርጭት ክልል ውስጥ ማደግ የእነዚህን እንስሳት ተፈጥሯዊ ተለዋዋጭነት ይለውጣል።
የእንጨት ኢንዱስትሪው እድገት እነዚህን ስነ-ምህዳሮች ከመበዝበዝ ባለፈ የመንገድ ግንባታን በማሳደግ ቀይ ፓንዳ አካባቢዎችን ተደራሽ ለማድረግ ያስችላል።
የቀይ ፓንዳ ድብ ለተጋለጠበት ስጋቶች ይህንን እንስሳ ለመከላከል የህግ ስርዓቱን ተገቢ ያልሆነ ወይም ዋጋ ቢስ አተገባበር መጨመር አለብን እንዲሁም የፖለቲካ ተዋናዮች ተሳትፎ አለመኖሩን ማረጋገጥ አለብን። ለጥበቃ መርሃ ግብሮች ልማት የገንዘብ እና የሰው ሃይል እጥረት የዚህ ያልተለመደ እንስሳ እንዳይጠፋ አያግዝም።
በአለም ላይ ስንት ቀይ ፓንዳ ቀረ?
በተፈጥሮ መኖሪያቸው ውስጥ ምን ያህሉ ቀይ ፓንዳዎች እንደሚቀሩ በትክክል ለማወቅ የተደረጉ ጥናቶች ቀርተዋል በሌላ በኩል IUCN በሪፖርት መረጃው ውስጥ ጥቂት ኮንኮርዳንሶች እንዳሉ ገልጿል።ነገር ግን፣ የተወሰኑ ቁጥሮች በክልል ይገለፃሉ፣ ምንም እንኳን የተወሰኑት ካለፉት 20 ዓመታት ጀምሮ ቢሆንም፣ አንዳንዶቹን መጥቀስ ይቻላል። ለምሳሌ
በኔፓል ከ317 እስከ 582 ግለሰቦች እንዳሉ ይገመታል ነገርግን የህዝብ ቁጥር እየቀነሰ እና በጣም የተበታተነ ነው። በህንድ ሁኔታ በአንዳንድ ክልሎች ከ2600 እስከ 6400 ኪ.ሜ ብቻ2 ደኑ ለቀይ ፓንዳ ልማት ተስማሚ ነው። ስለዚህ ለ 2010 በሲኪም ግዛት ከ 225 እስከ 370 ግለሰቦች ይገመታል, በተመሳሳይ ዓመት በምዕራብ ቤንጋል ከ 55 እስከ 60 እንስሳት ሪፖርት ተደርጓል.
ከቀደሙት ጉዳዮች በተለየ በቡታን ቀይ ፓንዳ ሰፊ ስርጭት ነበረው ነገር ግን ትክክለኛ መረጃ የለም። ይሁን እንጂ የመንገድ ልማት በጣም ዝነኛ ነው, ይህም እንደምናውቀው, መጨረሻው በአይነቱ ላይ ተጽዕኖ ያሳድራል. በምያንማር ተመሳሳይ የሆነ ነገር ተከስቷል፣ በአንዳንድ አካባቢዎች ይህ እንስሳ መኖሩ ሊቀጥል ይችላል፣ በሌሎች ውስጥ ግን እንጨት መጨፍጨፍና ማደን በእሱ ላይ ከፍተኛ ጫና ፈጥሯል።
በሌላ በኩል በቻይና ለ 2011 የደን መልሶ ማልማት መጨመር ሪፖርት ተደርጓል ነገር ግን እነዚህ ለቀይ ፓንዳዎች ተስማሚ መኖሪያን አይወክሉም. በተጨማሪም በ 20 ኛው ክፍለ ዘመን የህዝብ ብዛት በሀገሪቱ በ 40% ገደማ ቀንሷል. እ.ኤ.አ. በ1999 በዚህ እስያ ክልል ከ3,000 እስከ 7,000 የሚደርሱ ግለሰቦች ተገምተዋል።
በአንዳንድ የዜና ማሰራጫዎች ከ2500 እስከ 10,000 ቀይ ፓንዳዎች እንዳሉ ተዘግቧል። በዚህ ረገድ ምንጮች።
የቀይ ፓንዳ ጥበቃ ዕቅዶች
ለቀይ ፓንዳ የተለያዩ የጥበቃ እቅዶች ተዘጋጅተዋል። በመርህ ደረጃ፣ በተለያዩ ህጎች እና ስምምነቶች ውስጥ መካተቱን ልንጠቅስ እንችላለን፡ ለምሳሌ፡ የአለም አቀፍ ንግድ በዱር እንስሳት እና እፅዋት (CITES) እና የዱር ህይወት ህግ አባሪ 1 የህንድ የዱር ፣ 1972እንደ በህንድ ውስጥ በጣም ከሚጠበቁ ዝርያዎች መካከል አንዱ እንደሆነ ይቆጠራል።
በሌላ በኩል ደግሞ ይህ እንስሳ በሚኖርባቸው ሀገራት የተከለሉ ቦታዎች ተቋቁመው በሕግ የተደነገጉ ቢሆንም በአንዳንድ ሁኔታዎች የእነሱ ስነ-ምህዳሮች ከሰው ድርጊት ተፅእኖ አያመልጡም።
የቀይ ፓንዳ በሽታን ለማገገምና አዋጭ የሆኑ ህዝቦችን ለመጠበቅ ለዝርያ ጥናትና ጥበቃ የተሰጡ አራዊት የሚሳተፉበት አለም አቀፍ እቅድ አለ። በተጨማሪም የህዝቦችን የመኖሪያ አካባቢ መጥፋት ለመጠበቅ እንዲሁም በተለያዩ መንገዶች የማስተማር እና የግንዛቤ ማስጨበጫ ዘመቻዎችን በመንደፍ እና በመተግበር ላይ ዕቅዶች ተነድፈዋል። ስለ ቀይ ፓንዳ ጥበቃ አስፈላጊነት።
ከላይ የተገለጸው ቢሆንም ተቋማቱ የቀይ ፓንዳ ድብን የህዝብ ቁጥር ወደ ነበረበት ለመመለስ የሚያግዙ ይበልጥ ጥብቅ እቅዶችን መዘርጋታቸው አስፈላጊ ነው።በተጨማሪም ቀይ ፓንዳው የመጥፋት አደጋ ተጋርጦበታል የሚል ስጋት ካጋጠመዎት፡ በዚህኛው ሌላ ጽሁፍ እንደ ዜጋ ምን ማድረግ እንደሚችሉ እናብራራለን፡- "የመጥፋት አደጋ ላይ ያሉ እንስሳትን እንዴት መርዳት ይቻላል?"
