ዝንቦች የዲፕቴራ (ሁለት ክንፍ ያላቸው) የትእዛዝ ነፍሳት ናቸው። እነዚህ እንስሳት በሺዎች ከሚቆጠሩ ዝርያዎች ጋር ሰፊ ምደባ አላቸው. ብዙ ዝንቦች በሰዎች ተለዋዋጭነት ላይ ምንም ተጽእኖ አይኖራቸውም, ነገር ግን የተለያዩ ቡድኖች የጤና ችግሮች ያመነጫሉ, ምክንያቱም የሕክምና ጠቀሜታ የተለያዩ በሽታዎች ተላላፊዎች ናቸው.
የእነዚህ የነፍሳት ዝርያዎች ሲናንትሮፖክ የሆኑ ጥቂት ዝርያዎች አይደሉም። በሌላ አነጋገር ሰዎች በከተማ መኖሪያነት ወይም በእንስሳት እርባታ ለመራባት እና ለመመገብ የሚያዳብሩትን ሁኔታዎች ተስማምተው እና ጥገኛ ሆነዋል።በገጻችን ዝንቦች ምን ይበላሉ፣ በሚል ርዕስ አቅርበናል ምክንያቱም በትክክል በብዙ ሁኔታዎች አመጋገባቸው በተለይ በሰዎች ወይም በእንስሳት ላይ ከሚያደርሱት የጤና ችግር ጋር የተያያዘ ነው።
የሳር ዝንቦች
የዶሮፊላ ሜላኖጋስተር ዝርያ የሆነው ድሮስፊላዳ ቤተሰብ ሲሆን ከእነዚህ ነፍሳት መካከል አንጋፋዎቹ ምሳሌዎች አንዱ ነውሂደት, ስለዚህም የተለመደው ስም የፍራፍሬ ዝንብ. ከአንታርክቲካ በስተቀር በዓለም ላይ በተግባር ይኖራል፣ እንዲሁም በበረሃዎች ወይም በተራራማ ሰንሰለቶች የተገደበ ነው። የዚህ ዲፕቴሪያን የአመጋገብ ልማድ ከአትክልት ንጥረ ነገር የተሰራ ነው. ጎልማሶች ሲሆኑ የሚበላሹ ፍራፍሬዎችን እና አንዳንድ እፅዋትን ይበላሉ
በበኩሉ እንቁላሎቹ ያልበሰለ ፍሬ ውስጥ ይቀመጣሉ ስለዚህ እጮቹ ሲወጡ ያበቅላሉ. ለእነሱ ምግብ ሆኖ ማገልገል መቻል.ዝርያው ብዙ ቁጥር ያላቸውን ምርቶች ሲበላው የሚበላውን ጉዳት ሊያደርስ የሚችል ነው።
የፍራፍሬ ዝንብ
የፍራፍሬ ዝንብ ለሳይንስ ጥናቶች በብዛት ጥቅም ላይ የሚውል ከጄኔቲክስ ጋር የተያያዘ ዝርያ ነው። ስለሆነም ለእነዚህ አላማዎች በቤተ ሙከራ ሲራቡ ብዙ ጊዜ
የተመጣጠነ፣የስኳር ባህል ሚዲያ የአመጋገብ ፍላጎቶቻቸውን የሚያሟሉ ናቸው።
አቲክ ዝንብ
የሰገነቱ ዝንብ (Pollenia rudis) ሌላው ጎልማሳ ሲሆን
ሳፕ፣ አበባና ፍራፍሬ የሚመግብ ነው። ይሁን እንጂ በእጭ እጭ ውስጥ ሥጋ በል ነው, በዚህ ደረጃ ላይ እንደ Lumbricus rubellus እና Lumbricus terrestris የመሳሰሉ በትልች ላይ ይመገባል. ይህ ዝርያ በሰሜን አሜሪካ እና በአውሮፓ የተለመደ ነው; ውጫዊ ሙቀት በሚቀንስበት ጊዜ ወደ ቤቶቹ ውስጥ የመሰብሰብ አዝማሚያ ስላለው አንዳንድ ችግሮች ያስከትላል.
የሜዲትራኒያን ዝንብ
የትውልድ አገር የምዕራብ አፍሪካ ነው፣ አሁን ግን ይልቁንም ዓለም አቀፋዊ ስርጭት አለው። የዚህ ዝርያ ሴቶች የተለያዩ የፍራፍሬ ዓይነቶችን ይወጉ እና በውስጣቸው እንቁላሎቻቸውን ይጥላሉ. እጮቹ ከወጡ በኋላ በፍራፍሬው ክፍል ላይ ይመገባሉ, ነገር ግን በብዙ ሁኔታዎች በሽታ አምጪ ፈንገሶች ቬክተሮች ናቸው, ይህም ከፍተኛ ጉዳት ያደርሳሉ. በአዋቂዎች ደረጃ ላይ ዝርያው እንደ
አፕሪኮት፣ሎኳት፣ፒች፣በለስ፣የሲትረስ ፍራፍሬ ወዘተ የመሳሰሉትን ፍራፍሬዎች መመገብ ይቀጥላል። ይህ ዝንብ ጎጂ እንደሆነ ይቆጠራል ለተለያዩ ሰብሎች።
ሌላው ቅጠላቅጠል ዝንብ የሙስሲዳ ቤተሰብ የሆነች ጂነስ ግራፎሚያ ነው። እጭ ላይ አዳኞች ቢሆኑም በአዋቂዎች ደረጃ ግን የኔክታር ይበላሉ:: በእጭ እና በአዋቂዎች ደረጃዎች ውስጥ በተለያዩ የእፅዋት ክፍሎች ላይ ይመገባሉ ፣ ይህም በግብርና ላይ ከፍተኛ ጉዳት ያስከትላል ።
በደም የሚመገቡ ዝንቦች
የተለያዩ የዝንቦች ቡድን አለ ምግባቸው በሰው ወይም በእንስሳት ደም ላይ የተመሰረተ ነው። አንድ አይነት ሲያወጡ, በተመሳሳይ ጊዜ, በተጎዳው ተጎጂ ላይ በሽታዎችን የሚያስከትሉ አንዳንድ በሽታ አምጪ ተህዋሲያንን ማስተላለፍ ይችላሉ. የእነዚህን ዝንቦች ምሳሌዎች እንወቅ፡
ቀንድ ዝንብ
የቀንድ ዝንብ (Haematobia irritans) ምንም እንኳን የአውሮጳ ተወላጅ ቢሆንም ወደ ሰሜን አሜሪካ ገብቷል እንደ ተባይ ተቆጥሮ በከብቶች ላይ ከፍተኛ ጉዳት ሊያደርስ ይችላል።እንቁላሎቹ በእንሰሳት ሰገራ ውስጥ ይቀመጣሉ፣ እጮቹም ብቅ ብለው አዋቂው እስኪፈጠር ድረስ ይቀራሉ። እጮቹ በባክቴሪያው እና በተፈጠሩት ምርቶች ጥቅም ላይ በማዋል በማዳበሪያው ላይ ይመገባሉ.ነገር ግን፣ ጎልማሶች በሚበሩበት ጊዜ፣ ደማቸውን ሙሉ በሙሉ ለመመገብ ተስማሚ የሆነ የመንጋ አባል ይፈልጋሉ። ይህ ዝርያ ህይወቱን በሙሉ በአንድ የእንስሳት ቡድን ውስጥ ይቆያል, ሴቶቹ እንቁላል ለመጣል ለአፍታ ብቻ ይተዋሉ. አንድ እንስሳ በብዙ ቀንድ ዝንቦች ሲጠቃ ጤንነቱ በእጅጉ እያሽቆለቆለ ይሄዳል። በአንድ በኩል, በደም መፍሰስ ምክንያት እና በሌላ በኩል, ይህ ዝርያ በሚያስከትለው ጉዳት ምክንያት. እንደ ሁለተኛ ደረጃ, ሌሎች ዲፕቴራዎች ቁስሎቹን በመጠቀም እንቁላሎቻቸውን ሊጥሉ ይችላሉ, ይህም በእንስሳቱ ውስጥ ማዮሲስ ያስከትላል.
የአሸዋ ዝንቦች
በተጨማሪ በሜዲትራኒያን እና ሞቃታማ አካባቢዎች የሚኖሩትን በተለምዶ የአሸዋ ዝንብ በመባል የሚታወቁትን ፍሌቦቶመስን ዝርያ የሚያጠቃልለውን ጂነስ ፍሌቦቶመስን መጥቀስ እንችላለን። በዚህ ዝርያ ውስጥ ደም የምትመገበው ሴቷ፣ እንደ ሌሽማንያሲስ ያሉ አንዳንድ በሽታዎችን ማስተላለፍ መቻል እና ሌሎችም ናቸው።
የተረጋጋ ዝንብ
በመጨረሻም የረጋ ዝንብ (Stomoxys calcitrans) ከአውሮፓ እና እስያ ቢመጣም በአሁኑ ሰአት ሰፊ አለም አቀፋዊ ስርጭት እንዳለው መጥቀስ እንችላለን። ወንድም ሴትም ደም ይመገባሉ፣
በዋናነት ከከብቶች እና ፈረሶች ነው የሚበሉት ምንም እንኳን ሌሎች እንስሳትን እና ሰዎችንም ይመገባሉ። ዝርያው የትሪፓኖሶማ ቡድን ቬክተር ነው, እሱም ጠቃሚ በሽታዎችን ያስከትላል እና በሰዎችና በእንስሳት ላይ ሌሎች በሽታዎችን ይፈጥራል.
በመበስበስ ጉዳይ የሚመገቡ ዝንቦች
የተበላሹ ነገሮችን ብቻ የሚመገቡ አንዳንድ ዝንቦች ስላሉ እንደ አጭበርባሪ ዝንቦች ሊቆጠሩ ይችላሉ። በእስያ፣ በአፍሪካ እና በአውስትራሊያ መካከል በተሰራጨው ቤተሰብ Fanniidae፣ ውስጥ አንዳንድ ምሳሌዎች አሉን። የቤተሰባቸው ስካቶፋጊዳየፋንድያ ዝንብ በመባል የሚታወቀው ቡድን፣ ከእጮቻቸው ጀምሮ እናገኛለን። የእንስሳትን ሰገራ ይመግቡ. በበኩላቸው አዋቂዎችም በተመሳሳይ መንገድ መመገብ ወይም የበሰበሱ እፅዋትን መጠቀም ይችላሉ።
ሌሎች የዝንብ ምግብ ምንጮች
በዚህ መጣጥፍ ውስጥ የእነዚህ ነፍሳት አርማ የሆነውን
የጋራ ወይም የቤት ዝንብ(Musca domestica) ሳንጠቅስ አንቀርም። በአለም አቀፍ ደረጃ ተሰራጭቷል እና በብዙ የከተማ ቤቶች ውስጥ ይኖራል. በሰውና በአንዳንድ እንስሳት ጤና ላይ ከፍተኛ ተፅዕኖ ያላቸውን የተለያዩ በሽታ አምጪ ተህዋሲያን በማስተላለፍ እንደ ኮሌራ፣ሳልሞኔሎሲስ፣ ታይፎይድ ትኩሳት እና ተቅማጥ የመሳሰሉ በሽታዎችን ያስከትላል።
በትክክል ከሰዎች ጋር መኖር ፣የጋራ ወይም የቤት ዝንብ ምግብ ምንጭ በጣም የተለያየ ነው ፣ይህም በተግባር ሰዎች የሚበሉትን ሁሉ ያጠቃልላል። ከምግብ ጋር ያለው ግንኙነት ተመሳሳይ ባዮሎጂያዊ ብክለትን ያመጣል.እንዲሁም የበሰበሰ ነገርን እና የቤት እንስሳ ሰገራን ሊበሉ ይችላሉ። በተመሳሳይም አዳኝ - ሥጋ በል ዝርያዎችን ማግኘት እንችላለን፣ ይህ የአሲሊዳ ቤተሰብ አባል የሆነው ቡድን በተለምዶ ገዳይ ዝንቦች እየተባለ የሚጠራው ጎልማሶች በጣም ጠበኛ ስለሆኑ ነው። እና ሌሎች ነፍሳትን ይመግቡ።
ልዩ የሆነ ዝርያ በእስያ እና በአውሮፓ ሰፊ ስርጭት ያለው የበልግ ዝንብ (ሙስካ autumnali) ነው። በአዋቂ ሰው ፍግ ፣ የተክሎች ስኳር ፣ ,ከሁለቱም ፈረሶች እና ከብቶች አልፎ ተርፎም የእነዚህን እንስሳት ደም ይመግባል። ይህ ዝንብ አንዳንድ በሽታዎችን ለሚመገባቸው አስተናጋጆች ማስተላለፍ ይችላል።
ዝንቦች በጣም የተለያየ ቡድን እንደሆኑ ሁሉ አመጋገባቸውም እንዲሁ በምግብ አጠቃቀማቸው ስፔሻላይዝድ ካደረጉ ቡድኖች የተለያየ አመጋገብ ካላቸው ቡድኖች ልናገኝ ችለናል።
ዝንቦች በአጠቃላይ በሰዎች ዘንድ በጣም የሚጠሉ እንስሳት ናቸው ምክንያቱም አስጨናቂ እና በሰዎች እና በሌሎች እንስሳት ላይ ከባድ በሽታ ሊያስከትሉ ይችላሉ. ይሁን እንጂ ብዙ ጊዜ በተወሰኑ ቦታዎች መገኘታቸው እና የመራቢያ ብዛታቸው ከዚህ በፊት ወደነበሩበት አካባቢ በማስተዋወቅ ወይም በጅምላ እንዲራቡ ምቹ ሁኔታዎችን በማቅረብ የኛ ኃላፊነት ነው።
ከእነዚህ ጉዳዮች በአንዱም በተፈጥሮ ተከላካይ ወይም ባዮሎጂካል ተቆጣጣሪዎች መገኘታቸውን ማስተካከል እና በሰዎች ጤና ላይ ጎጂ የሆኑትን የኬሚካል ፀረ-ተባይ መድሃኒቶችን መጠቀም ሁልጊዜ ተገቢ ይሆናል. እንስሳት እና በአጠቃላይ ለአካባቢ ጥበቃ።
